Kritische vragen omtrent kwaliteit van coaches
Kirsten
23 april 2012 

Kritische vragen omtrent kwaliteit van coaches

Ga jij op de kast als jouw kwaliteit ter discussie wordt gesteld of sta je open voor feedback en zelfreflectie? Het thema 'kwaliteit' is in. Consumenten worden steeds kritischer en mondiger en verlangen kwaliteit. Ook (grote) bedrijven leggen de focus op kwaliteit om zich te onderscheiden van hun concurrenten (blijkt uit een onderzoek van Berenschot naar de strategie van de top van het Nederlandse bedrijfsleven in deze onzekere tijd van crisis). Het onderwerp spreekt mij als trainer ook aan omdat ik met mijn diensten coaches help de kwaliteit van hun sessies te vergroten. Mijn oog viel dan ook op een discussie bij de groep 'Coaching en Training, vraag & aanbod' op Linkedin. De strekking van dit artikel: een hoogleraar klaagt dat iedere Jan met de pet coach kan zijn. Voelt de gevestigde orde zich bedreigt of is het werkelijk zo slecht gesteld met de coaches? Met verbazing heb ik deze discussie gevolgd. De discussie heeft inmiddels ongeveer 180 reacties en is nog steeds niet stilgevallen. Blijkbaar interesseert dit coaches enorm! De reacties van coaches waren verschillend en in strekking vooral verdedigend. Een aantal argumenten kwamen steeds weer terug:
  • ik doe wat ik doe en de kwaliteit van mijn werk wordt bepaald door mijn klanten
  • deze kritiek komt vaker voor: trek je er niets van aan
  • het kaf zal vanzelf van het koren worden gescheiden
  • er moet een keurmerk komen
  • er moet geen keurmerk komen want dit zegt toch niets.
Wat mij zo opviel was dat er niemand vragen stelde naar de achterliggende reden van deze kritische vragen.

Er was geen nieuwsgierigheid over het waarom: waarom worden er steeds kritische vragen gesteld over de kwaliteit van coaches?

Ik vind dit opmerkelijk. Helemaal voor mensen die coach zijn.

Coaches hebben toch hun vak gemaakt van het stellen van (open) vragen, het creëren van een open ruimte waarin (zelf)reflectie kan plaatsvinden en het onderzoeken van achterliggende referentiekaders?

Dat dit hier niet gebeurt komt volgens mij omdat hier een gevoelige snaar wordt geraakt. Zoals dit ook gebeurt bij 'gewone' mensen wanneer een pijnpunt wordt aangeraakt, gaan de coaches op de kast en verdwijnt (tijdelijk) het vermogen tot zelfreflectie. Tijdens mijn trainingen noem ik dit fenomeen: iemand gaat zijn probleem 'doen', uitbeelden en verwoorden. Als we even aannemen dat dat waar is: wat is dan het probleem? Wat is het beperkende patroon dat men hier parten speelt? Een goede vraag om hier achter te komen is:

Waarom raakt een discussie over kwaliteit coaches zo enorm? Met andere woorden: waar zijn wij bang voor?

Als ik nu even iets mag doen wat 'verboden' is in coachland, namelijk invullen, dan denk ik dat men op de kast gaat omdat de kwaliteit inderdaad vaak een stuk beter kan. Au. Dat doet misschien pijn maar kunnen we erbij blijven en open en eerlijk onderzoeken hoe dat komt en wat we eraan kunnen doen? Ik denk dat dit van wezenlijk belang is willen we volwassen worden en de beste versie van onszelf kunnen worden, zodat we onze cliënten nog beter kunnen dienen. Waarom is coachen zo moeilijk? Echt goed zijn als coach is een kunst. Veel coaches gaan coachen omdat ze goed waren in het voeren van een goed gesprek. Maar coach zijn is veel meer dan het het vermogen een goed gesprek te hebben.

Goed coachen is in essentie afhankelijk van je vermogen om in en uit te zoomen en je vermogen eigenaar te zijn over je eigen denken, voelen, spreken en handelen

In en uitzoomen? Dat wil zeggen: inzoomen in de inhoud. Mee luisteren, voelen en kijken naar de inhoud van iemands verhaal. Om vervolgens weer te kunnen uitzoomen en kijken naar de structuur. Hoe doet iemand zijn probleem? Wat zijn de ingrediënten? Stel je voor dat ik dat probleem ook zou willen hebben, hoe ga ik dan te werk? Eigenaar zijn? Dat wil zeggen: in staat zijn je eigen reacties te managen waardoor je op het juiste moment de juiste vragen kunt stellen & je mond kunt houden. (Hierover valt natuurlijk veel meer te zeggen en dat zal ik op een later moment ook nog doen). Valkuilen die in de weg staan Als je dit in de vingers hebt dan val je niet meer in de valkuilen die bij coaches, therapeuten en counselors zoveel voorkomen namelijk:
  • invullen
  • adviseren
  • willen redden/helpen
  • overzicht verliezen
  • meegaan in de inhoud en emoties
  • ongeduldig zijn
Blijven trainen, veel oefenen en kritisch naar jezelf en je collega's durven kijken is essentieel voor coaches. Doe je dit niet dan verlies je de scherpte die nodig is om te kunnen werken met je bewustzijn. Laten we in alle eerlijk en openheid blijven leren en ontwikkelen. Succes en alle goeds!            
Over de schrijver
Kirsten
Jan Somers
Door

Jan Somers

op 23 Apr 2012

Zoals ik in één van mijn gedichten schreef: "Een mens kan maar één waarlijk boek schrijven: 'Dagboek van een leerling'. " Mijn dagboek is nog lang niet af. :-) vriendelijke groeten, Jan Somers Partner in development Somers Management Services bvba Borsbeek België

Geert-Jan van der Wolf
Door

Geert-Jan van der Wolf

op 24 Apr 2012

Een interessant gegeven waar ik graag op in ga. Ik noem mijzelf een consultant, trainer, c o a c h Business Spiritualiteit. Ik kan zeggen dat ik ook zo'n 'Jan Alleman' ben die zich coach noemt. Ik vind van mezelf dat ik kwaliteit lever. Ik wil hier een aanzet geven naar wat ik denk dat een geïntegreerd duurzame aanpak zou kunnen zijn van het inzichtelijk en bruikbaar maken van kwaliteit van coaches. Ik deel de gedachte dat een kwaliteitskeurmerk iets zegt over ideeën die de mensen achter het keurmerk hebben over waar hun keurmerk voor staat. Over het algemeen is dat een beperkte club mensen die geenszins aselect tot stand is gekomen. Voor mij schuilt daarin een groot manco wat betreft keurmerken. In mijn beleving is de praktijk van keurmerken meer gericht op het beschermen van markt dan werkelijk verbeteren van kwaliteit. Wat zonder meer belangrijk is, is aan cliënten duidelijk maken wat coaches vinden dat cliënten van hun mogen verwachten. Hierbij zeggen coaches over zichzelf en andere coaches wat zij vinden dat cliënten mogen verwachten. Overigens is bijzonder belangrijk om cliënten een platform te geven wat zij eigenlijk van coaches verwachten. Uit deze voorgaande twee alinea's komt een grootste gemene deler. Ik laat even open wie die gaat samenstellen. Ik vind dat het een 'gemeenschapstaak' is. Dat is dan de gemeenschap van coaches. Zij dragen dat samen. Mogelijk dat wij als Nederlandse gemeenschap dan zeggen dat iedereen die zich coach wil noemen zich dan automatisch bij die coaches gemeenschap aansluit. Maar dat zijn praktische details. Daar kan op een later tijdstip iets mee gedaan worden. Die grootste gemene deler verwijst elke coach dan naar als iets dat verwacht mag worden van de coach als je cliënt wordt. Het keuren van de coach kan eigenlijk maar door één partij gebeuren als je ook werkelijk iets over de kwaliteit van het coachingstraject wilt ervaren. Die partij is de cliënten van die coach. Want of iemand werkelijk baat heeft gehad bij de coaching kan alleen de cliënt bepalen. Daarbij stel ik mij voor dat daarbij maar heel beperkt aan de orde zal zijn of alle keurmerk eisen zijn voldaan. Elke coach zou dus elke cliënt een beoordeling moeten laten maken op basis van de gevonden grootste gemene deler. Daarvoor zijn vragenlijsten te bedenken die de reacties van cliënten eenvormig, helder en beschrijvend kunnen worden gehouden. Je zou zelfs een soort spinnenweb vorm kunnen bedenken om de door de cliënten ervaren kwaliteit inzichtelijk te maken. Ook dit is weer praktische invulling waar later iets mee gedaan kan worden. Essentie is: kwaliteit is dynamisch en mag geen marktbeschermingsmaatregel zijn. De cliënten, en onze hele Nederlandse gemeenschap als geheel, is gebaat bij openheid, flexibiliteit en de macht van het getal. Alleen als het tonen en bewaken van de kwaliteit van individuele coaches het recht van bestaan van zichzelf, hun cliënten en de grotere gemeenschap waar beide partijen deel van uitmaken naar een hoger plan tilt, is het in mijn ogen zinvol om te doen. Hoe dat vorm zal nemen, is iets dat we met elkaar hebben vorm te geven, te beginnen bij mijzelf en mijn collega coaches. Aan coaches dus eigenlijk eerst de vraag: wil je een deel zijn van de oplossing van het creëren van een geïntegreerd duurzame maatschappij of blijf je deel van het probleem?

Amanda Minkema
Door

Amanda Minkema

op 24 Apr 2012

Het vraagt moed van onze klanten en van onszelf als coaches om te (blijven) reflecteren om tot bewustwording te komen van onze gedachten, gevoel en ons handelen. In staat van ontwikkeling zijn, is voor mij een permanente staat die me inspireert en veel vreugde brengt. Ontdek en groei naar de essentie en de potentie van je prachtige zelf. Have the courage of your desire! Amanda Minkema Courage Coaching & Communication Soest NL

Paul Fransen
Door

Paul Fransen

op 25 Apr 2012

Een prikkelend stuk, Kirsten. Ik sluit volledig aan bij jouw visie dat eerlijke en zelfkritische reflectie onontbeerlijk is voor de coach. In dat licht wil ik graag mijn -spiegelende- gedachten en mening aanreiken over de valkuilen die je benoemt: •invullen Dat invullen een valkuil is voor de coach, is een op zichzelf een (beperkende) invulling van het begrip coaching. Dat zie ik als een bedreiging voor de diversiteit en (persoonlijke en algemene) invulling van het begrip coaching, die er (aan het ontstaan) is. Ik denk tevens dat niet invullen veel te hoog gegrepen (onmogelijk?) is voor vrijwel ieder mens en daarmee voor vrijwel iedere coach. Wie zou zich dan nog coach mogen noemen? Ik denk dat we allemaal voortdurend door deze mand vallen. Maar slechts weinig (zelf benoemde) 'echte' coaches hebben dat in de gaten of willen het toegeven als ze erop gewezen worden. •adviseren Dat een coach zou moeten waken voor de valkuil van adviseren, is op zichzelf een advies. Toch?! •willen redden/helpen Coaching is in essentie een ander helpen. Als je als coach niet wilt helpen, welke drijfveer blijft er dan nog over, naast de broodnodige boterham? Ik kan me geen mooiere drijfveer voorstellen, dan anderen willen helpen. •overzicht verliezen Overzicht behouden komt er m.i. op neer dat je een keuze maakt welk deel van het geheel je als rode draad (tijdelijk) aanhoudt om samen te onderzoeken wat die rode draad oplevert. Dat impliceert dat je een deel van het geheel negeert en dus het gehele overzicht (tijdelijk) verliest. Het is dus m.i. een onlosmakelijk onderdeel van het coachingproces: inzoemen (overzicht verliezen) en weer uitzoemen (overzicht hervinden) om weer ergens anders op in te zoemen, enz. •meegaan in de inhoud en emoties Als je niet meegaat in de inhoud/emoties, hoe kan je dan nog aansluiten? Maar misschien begrijp ik de betekenis van deze valkuil niet of verkeerd? •ongeduldig zijn Geduld is mooi en belangrijk, evenals doelgerichtheid en efficientie. Een coach die doorschiet in geduld verliest mogelijk efficientie? Maar wie te haastig te werk gaat, verliest mogelijk aansluiting bij de coachee? Het gaat m.i. om de balans zoeken / vinden en daarbij is regelmatige reflectie en bijsturing nodig. En verder over het begrip 'coachen': Voor de psychologie het woord 'coaching'had geadopteerd, was het internationaal vooral bekend in de sport-context. Die coach hielp de sporter(s). Hij/zij gaf voortdurend advies en legde het vaak zelfs op. Vulde in hoe het zat of moest. En benutte soms zijn eigen onheduld en dat van de sporter(s) om sneller tot resultaten te komen. Het Engelse woord 'coach' betekent ook autobus . Een vehikel dus dat mensen van A naar B brengt. Deze beide oorspronkelijke betekenissen laten ruimte voor een veel grotere diversiteit en invulling van het begrip 'coachen'. Maar onze Nederlandse school van coaching (o.l.v. vooral Marijke Lingsma) heeft die oorspronkelijke betekenis enorm ingeperkt. In haar visie laat Marijke haar eigen OMA nou niet bepaald thuis. De beperkende Nederlandse kaders worden over onze grenzen niet (of in veel mindere mate) opgelegd. Voor zover mij bekend is, althans. Ik pleit hiermee dus voor een verbreding van de definitie van het begrip coaching. Of anders een meer gespecificeerde categorisering van verschillende vormen (bv 'oplossingsgericht') met ruimte voor allerlei mengvormen en cross-overs. Laat Jan en Alleman zich lekker coach noemen, zodat we als mens en als mensheid ontdekken wat er allemaal mogelijk is om elkaar van A naar B te brengen. Zoals Ome Willem mij als kind heeft geleerd: deze vuist op deze vuist.... Food for thought voor een prikkelende (zelf)reflectie? Of een bijdehandte, pedante bijdrage van iemand die niet kan coachen, maar er wel een boterham mee wil (blijven) verdienen? All in the eye of the beholder, just like anything else we see and think. Het staat de lezer vrij dit zelf in te vullen. Hij/zij is tenslotte ook maar een coach :-) Met liefdevolle groet, Paul Fransen

Kirsten
Door

Kirsten

op 25 Apr 2012

Hoi Paul, Bedankt voor je uitgebreide reactie! Ik ben blij dat je jouw gedachten deelt omdat we via het voeren van een discussie tot een scherper beeld kunnen komen van alles dat met coaching te maken heeft. Graag reageer ik dan ook op wat je schrijft. Allereerst merk ik op dat taal altijd meer uitleg behoeft. Iedereen geeft zijn eigen betekenis aan de woorden die men leest. Daarom zal ik verder vertellen over wat ik precies bedoel met de verschillende valkuilen, welke betekenis er aan geef. Dat maakt veel duidelijk denk ik. Voordat ik dat doe is het wel goed om te weten dat ik niet in Nederland ben opgeleid als coach en trainer (van coaches) maar in de Verenigde Staten. Je schrijft over de beperkende kaders van de School voor Coaching. Ik ben niet bekend met hun werkwijze. Mijn referentiekader is de Neuro-Semantiek van Michael Hall. Hall heeft een heel uitgesproken idee over wat coaching is en wat niet. Inperkend maar daardoor ook heel erg verhelderend (althans, dat is mijn ervaring). Coaching, gezien vanuit Neuro Semantiek, is de 'technologie' waarmee je zelfreflectie op je eigen denkkaders faciliteert. Zelfreflectie is een natuurlijk vermogen maar met coaching leer je het doelgericht inzetten zodat je je bewust kunt worden van de wijze waarop je je ervaringen in kaart brengt. Als je dit kunt dan kan je de kwaliteit van je betekenisgeving onder de loep kunt leggen en hierin keuzes maken zodat je betere/prettigere resultaten kunt bereiken. Coaching dient ervoor je eigen potentieel te mobiliseren waardoor je je beste ideeën, gevoelens en gedrag kunt realiseren en zo het beste uit jezelf kunt leren halen. Coaching heeft raakvlakken met verschillende professies, namelijk met: trainen, adviseren en counselen/therapie. Maar coaching is een vak apart. Het is goed om te weten wanneer je stapt in de rollen van de andere vakgebieden. Je hiervan bewust te zijn en dit ook te communiceren naar je cliënt. Nu even terug naar de valkuilen en wat ik ermee bedoel: Invullen: Hiermee bedoel ik het invullen van de betekenis die iets voor iemand heeft. Dit mechanisme is heel natuurlijk en is niet te voorkomen. Zo werkt immers onze geest: zij zoekt naar herkenbare patronen en categoriseert. Handig want zo hoeven we niet steeds alles opnieuw uit te vinden en kunnen we met elkaar communiceren. Invullen staat effectief coachen in de weg omdat we door in te vullen de client uit zijn eigen proces halen. De client moet dat gaan nadenken: klopt dit of niet? En dan gaat het gesprek over de betekenisgeving van de coach. Als coaching gaat over bewustwording van je eigen referentiekaders is het veel interessanter om een open vraag te stellen zodat de client kan onderzoeken hoe hij ervaringen in kaart brengt en of dit handig is. Als iemand er helemaal niet uit komt kan je altijd nog invullen maar beter is het vaak om je eigen duiding even te laten voor wat het is. Dat betekent niet dat je nooit mag/kan invullen. Maar het betekent dat je jezelf soms even in moet kunnen houden en je eerste neiging om in te vullen moet kunnen onderdrukken zodat je de wijsheid uit je cliënt zelf kunt laten komen. Dit is best wel lastig en vergt oefening. Adviseren Ook onze adviezen komen voort uit ons eigen ervaringen en referentiekader en zijn daarom per definitie zeer beperkt. Daarbij komt dat een nieuwe strategie veel kracht heeft als iemand het zelf heeft bedacht. Dat neemt niet weg dat je nooit mag adviseren. Het betekent dat je je bewust moet zijn van de beperkingen van je eigen advies en je moet afvragen of een advies je cliënt op de lange duur echt verder helpt. Een advies kan altijd nog. Interessant is te ontdekken welke vragen je kunt stellen zodat je cliënt zijn eigen adviseur kan worden. Helpen/redden De drive om de ander te willen helpen wordt een valkuil wanneer deze drive ervoor zorgt dat je meegezogen wordt in de inhoud, overzicht verliest en harder gaat zweten dan je cliënt (je verantwoordelijk gaat voelen voor het succes van je cliënt). In mijn optiek is coaching niet de ander helpen maar de ander in zijn kracht zetten zodat hij zichzelf kan helpen. Een kwestie van semantiek wellicht ;-) Overzicht verliezen Hiermee bedoel ik 2 dingen: enerzijds afdwalen van de kern (datgene dat je cliënt als kern heeft benoemd) en de bosjes induiken. Dus een boeiend gesprek hebben maar iemand niet wezenlijk dichter bij zijn doel brengen. Anderzijds bedoel ik hiermee dusdanig meegaan in de inhoud dat je geen oog meer hebt voor de structuur. Met structuur bedoel ik: hoe doet iemand zijn probleem? Wat is de strategie? Wat zijn de ingrediënten? Het is buitengewoon lastig om uit te zoomen naar structuurniveau omdat iemand vaak in het gesprek zijn probleem gaat 'doen' en een meester is in het begrijpelijk en overtuigend maken van zijn probleem. Meegaan in de inhoud/emoties Heeft te maken met bovenstaande valkuil. Het is de kunst om enerzijds mee te voelen en mee te leven en anderzijds hier uit te kunnen stappen en te kunnen blijven spiegelen. En dit terwijl je warm, betrokken en empathisch blijft. Dit vergt de vaardigheid om je open te stellen en tegelijk uit te kunnen zoomen, van invoelen op de inhoud naar structuur. Juist omdat onze eigen emoties en denkkaders worden aangewakkerd vraagt dit een bijzondere vaardigheid van de coach. Het vermogen om meester te zijn van zijn eigen zelfreflectie. Ongeduldig zijn Hiermee bedoel ik het gevoel dat je krijgt als je denkt de oplossing te weten en dat je cliënt niet snel genoeg gaat. Je wordt ongeduldig en wilt met oplossingen komen, bepaalde stappen overslaan. Hupsakee! Als je hiernaar gaat handelen dan ontneem je de kans van je cliënt om zelf zijn eigen oplossingen te vinden door contact te maken met zijn eigen kracht etc. Dit vergt het vermogen om oké te zijn met pijn en ongemak en je cliënt de tijd te gunnen om het zelf uit te vinden. Juist omdat we zo graag anderen willen helpen kan ongeduld een echte valkuil zijn. Deze kijk op coaching komt, nogmaals, voort uit mijn scholing maar ook uit mijn ervaring met het opleiden van coaches. Ik zie dat het proces van de cliënt nodeloos gehinderd wordt wanneer een coach of therapeut nog veel in bovenstaande valkuilen stapt. Dat wil niet zeggen dat een cliënt niet succesvol kan veranderen of dat een sessie niet behulpzaam is geweest. Het betekent wel dat coachtraject minder efficiënt gaat en langer duurt dan nodig is. Ik ben ervoor dat coaches nog efficiënter en effectiever leren werken zodat ze nog meer mensen, nog sneller in hun kracht kunnen zetten. Daar wordt de wereld beter van! Hartelijke groet van Kirsten

Yvon van Dorp
Door

Yvon van Dorp

op 27 Apr 2012

Ik denk dat Paul goede coachings- kwaliteiten bezit en heeft ontwikkeld. Ook denk ik dat Kirsten de valkuilen van de coach goed heeft benoemd. Elke coach zal ze moeten herkennen en ik denk dat elke coach door deze processen heen gaat of nog moet gaan om het uiteindelijk allemaal een beetje te snappen hoe het werkt. Levenskunsten noem ik ze. Ik hoop dat wanneer ik 80 ben, ik het allemaal snap...;-)

Jiska
Door

Jiska

op 08 May 2012

Hoi Kirsten, Je eindigt je artikel met termen als open en eerlijk. Maar heb je al melding van dit stuk gemaakt bij de discussie zelf op linkedin? Groeten Jiska

Reactie plaatsen