De psychologie van coaching

Helderheid over theoretische grondslag belangrijk voor professionalisering van het vak Psychologie is een belangrijk element binnen coaching. Dat is geen nieuws. Maar welke psychologie? Niet alle psychologie is namelijk hetzelfde. Er zijn veel soorten, stromingen en onderzoeksgebieden binnen de psychologie. Al deze scholen opereren vanuit hun eigen aannames en overtuigingen over de menselijke natuur, verandering, groei, leren, ziekte, gezondheid etc.

Wat is het verschil tussen coaching & therapie?

Oorspronkelijk hield psychologie zich voornamelijk bezig met psychopathologie en de verschillende manieren waarop het mis kan gaan in ons koppie. Therapie maakt gebruik van deze psychologie, om mensen in de praktijk te ondersteunen bij het helen van verdriet en emotionele pijn. In de loop van tijd zijn er ontzettend veel therapeutische technieken ontwikkeld die mensen op weg hebben geholpen bij hun heelwording. Coaches maken dankbaar gebruik van deze technieken in hun coachpraktijk en noemen wat zij doen geen therapie maar coaching. Maar als ze gebruik maken van dezelfde technieken, wat is dan het verschil?

Verleden, heden, toekomst

Als je dit aan coaches vraagt krijg je meestal een antwoord dat betrekking heeft op het concept tijd: coaching houdt zich bezig met het heden en de toekomst, therapie met het heden en het verleden. Er zijn ook coaches die minder duidelijk zijn en benoemen dat de grens tussen coaching en therapie vaag is. De term 'coaching' wordt zelfs inwisselbaar gebruikt met 'therapie' omdat het minder schaamte oproept om te zeggen dat je een coach hebt, dan een therapeut. Wat is hier aan de hand? In mijn optiek zijn dit allemaal symptomen van een diepliggende verwarring omtrent de theoretische grondslag van coaching en therapie.

Een eigen theoretische grondslag voor coaching

De typische coachklant is anders dan de therapieklant. Hij heeft andere behoeften, vragen en doelen. Het zou daarom helemaal niet vreemd zijn dat een coach andere technieken en daarbij horend, een andere theoretische grondslag, gebruikt dan een therapeut. Dit gebeurt in de praktijk onvoldoende. Ik denk dat hierover nadenken en hierover afspraken maken meerdere voordelen heeft:

het draagt bij aan de verdere professionalisering van het vak coach
het helpt coaches en therapeuten duidelijk te kunnen onderscheiden wie hun klanten zijn en wie niet
het helpt coaches bij de keuze van hun technieken

Wat is de psychologie van coaching?

Coaching is de technologie voor mensen die verandering omarmen en op zoek zijn naar manieren waarop ze het beste in zichzelf kunnen ontplooien. Coachklanten zijn meestal mensen die al goed functioneren maar op zoek zijn naar meer: meer succes, meer gezondheid, betere relaties, beter functioneren. De psychologie van coaching gaat dan ook niet over hoe mensen gekwetst kunnen worden en kapot gaan. In tegendeel. De psychologie van coaching gaat over mensen die gezond zijn, goed functioneren en in hun leven en werk een voorbeeld willen zijn voor anderen. Hierbij hoort de psychologie van Abraham Maslow en anderen. De stroming die in de jaren '50 van de vorige eeuw is ontstaan en die verschillende namen kent:

Humanistische Psychologie
Positieve Psychologie
Derde weg psychologie
Zelfactualisatie psychologie

Positieve psychologie: focus on the bright side of human nature

Abraham Maslow zorgde voor een ware paradigma verschuiving in de psychologie van zijn tijd. Hij ging als eerste psycholoog onderzoek doen naar uitzonderlijk gezonde, gelukkige en goed functionerende mensen. Hij was het die begon met modelleren: het in kaart brengen van de strategie van experts. Uit dit onderzoek volgde een geheel nieuw kijk op mensen. De veronderstelling dat mensen in oorsprong heel zijn en de sterke neiging hebben om hun eigenheid te ontplooien. Dit proces noemde hij zelfactualisatie. Abraham en zijn medestanders (Rogers, Assagioli, Frankl, May en anderen) verlegde met hun werk de focus van zieke naar gezonde mensen. Van pijn naar voldoening. Met deze focus opende zich ook een heel nieuw domein van mens zijn. Een domein dat tot die tijd niet onderzocht was.

Wat heeft een coach hieraan?

Zoals coaches en therapeuten als geen ander weten, vormt je focus/overtuiging/perceptie) je opinie. Zij zorgt ervoor dat bepaalde zaken worden belicht en andere naar de achtergrond verdwijnen. Je focus draagt dan ook in grote mate bij aan de beleving van je eigen werkelijkheid. Het is, met andere woorden, de bril die je opzet en daardoor jouw waarneming kleurt. De theoretische grondslag die je hanteert werkt (onbewust) als deze bril. Zij stuurt je focus en hierdoor je perceptie. Als coach wil je je richten op de heelheid, de potentie, de mogelijkheden en de kracht in je cliënt. Als je dan toch de therapeutische psychologie gebruikt ben je incongruent bezig. Bij coaching hoort het theoretisch kader dat heelheid en ontplooiing van je potentieel ondersteunt: dat van de positieve psychologie. Je hiervan bewust zijn zal je versterken in je aanpak. Je bent congruenter en daardoor krachtiger. Om het maar eens op z'n Amerikaans te verwoorden: your inner game and outer game are in tune.

Ja maar....

Nu hoor ik je denken:

“Ja maar hoe kom je hier eigenlijk bij?" Ik heb deze kennis opgedaan tijdens mijn opleiding in de VS bij Michal Hall, oprichter van the international society of Neuro-Semantics. Als je benieuwd bent geworden klik dan hier. Op zijn site kan je een schat aan interessante artikelen vinden over coaching, NLP etc.

"Ja maar therapieklanten willen zich ook ontplooien, coachklanten hebben ook last van pijn en verdriet en zo verder.” Hierin heb je gelijk. De grens, zoals ik die hierboven heb geschetst,is in de praktijk niet zo helder. Hoewel pijn en verdriet geen indicator is voor therapie (maar daarover later meer) zal je als coach soms wat therapeutisch werk moeten en willen verrichten. En als therapeut gebruik je coachtechnieken. Maar in de basis is er een duidelijk verschil tussen coaching en therapie en beide professionals zijn erbij gebaat als dit onderscheid duidelijk is.

Je reactie stel ik op prijs

Heel graag ontvang ik jouw reactie op dit artikel. Dat kan via twitter, of een reactie op mijn site. Hartelijke groet, Kirsten